ผมกำลังอ่านบันทึกประชุมสภาปี 2480 กระทู้เรื่องที่ดินของพระมหากษัตริย์อันอื้อฉาว ที่คณะราษฎรกับผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ไปพัวพันกับการทำที่ดินของพระเจ้าแผ่นดินไปขายในราคาต่ำให้กับพวกพ้องตัวเอง จนทำให้เกิดการซักฟอกอย่างดุเดือดในสภา เห็นเลศกลของคนในคณะราษฎรบางคนและผู้ที่ทำหน้าที่แทนพระองค์
พระยาพหลพลพยุหเสนา ในฐานะนายกรัฐมนตรีก็อารมณ์เสียเพราะตอบอะไรไม่ได้ ตัวเองไม่ได้เกี่ยว พรรคพวกต่างหากที่ไปทำเสีย จนต้องลาออกจากตำแหน่งและยุบสภา ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ก็ลาออก แต่ทั้งหมดมีวาสนาได้กลับมาทำงานอีก ทำให้บรรยากาศการเมืองยิ่งไม่น่าไว้วางใจ
กรณีนี้ช่วยทำให้สถานการณ์ตึงเครียดจนเกิดกบฎพระยาทรงสุรเดชแต่พลาดท่าฝ่ายศัตรูในคณะราษฎรที่เคยบอกว่า “อยู่ร่วมโลกกันไม่ได้” จนนำไปสู่การเถลิงอำนาจของหลวงพิบูลสงคราม
อ่านกระทู้แล้ว สงสารพระยาพหลพลพยุหเสนาที่เป็นคนตรงแต่ไม่ทันเล่ห์การเมือง แม้จะเจ้าโทสะไปบ้าง ส่วนพระยาทรงฯ ก็เป็นคนรักบ้านเมือง และชิงชังเผด็จการ แต่แพ้ให้กับคณะราษฎรบางคนที่อยากจะเป็นเผด็จการตั้งแต่ยังไม่ทันมีอำนาจ
พระยาทรงฯ เคยบอกว่า คณะราษฎรทำงานเพื่อบ้านเมือง ไม่ควรจะมียศเกินกว่านายพัน แต่พอหลวงพิบูลพอมีอำนาจ ก็เดินเรื่องขอตำแหน่งจอมพลและได้เล่นกับลัทธิฟาซิสต์สมใจอยาก สมกับที่ กลิ่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา หนึ่งในคณะราษฎรเคยบอกว่า
“เราจะทำอย่างฟาสซิสต์อิตาลี” (จากปากคำของ ดำริห์ ปัทมะศิริ)
กระทู้เรื่องที่ดินของพระมหากษัตริย์มีโคว้ตคำพูดคมๆ เยอะแยะ ถ้าอ่านจบแล้วผมจะมาเล่าให้ฟัง
